არაბული ლიტერატურა წარმოიშვა VI საუკუნეში. უფრო ადრინდელი ნაშთები ჯერ კიდევ გაურკვეველი ტექსტების ფრაგმენტებს წარმოადგენს. VII საუკუნეში შექმნილმა ყურანმა ყველაზე ძლიერი გავლენა მოახდინა მთელს არაბულ კულტურასა და ლიტერატურაზე.

პრეისლამური ლიტერატურა.

ყურანისა და ისლამური ცივილიზაციის შექმნამდე პერიოდს მუსულმანები ჯაჰილიიას ანუ "უცოდინარობის პერიოდს" უწოდებენ.

ეს ტერმინი რელიგიურ უცოდინარობას მოიაზრებს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ პერიოდში უკვე არსებობს წერილობითი ლიტერატურის ნაკვალევი, წამყვანი მაინც ზეპირმეტყველება იყო, რომელიც უკვე საკმაოდ მაღალ დონეზე იყო განვითარებული.

ნამდვილი წერილობითი ლიტერატურა ვითარდებს VI საუკუნის ბოლო ათწლეულებიდან. პირველი არაბულენოვანი ტექსტები ორი საუკუნის შემდეგ თავმოყრილ იქნება ორ კრებულში: მუ'ალაკა და მუფადდალიიატი. 

ეს ნაწარმოებებიც ვერ ქმნის სრულყოფილ წარმოდგენას იმაზე, თუ როგორი იყო აღნიშნული პერიოდის ლიტერატურა, რომლიდანაც, სავარაუდოდ, მხოლოდ საუკეთესო ლექსები ან ნაწყვეტები იქნა შენახული.

ყურანისა და ისლამის პერიოდი .

cყურანმა უმნიშვნელოვანეს გავლენა მოახდინა არაბულ ენაზე. მასში გამოყენებულმა ენამ დასაბამი მისცა ე.წ. "კლასიკურ არაბულს", რომელიც დღესაც პრესტიჟულ არაბულ დიალექტად ითვლება. ყურანი არა გაც ... კითხვის გაგრძელება »

სიმონ დოლიძე.

სიმონ (სიკო) დოლიძე (დ. 6 თებერვალი, 1903. ოზურგეთი — გ. 17 ივლისი, 1983. თბილისი) — ქართველი კინორეჟისორი და სცენარისტი. სტალინის პრემიის ლაურეატი (1950), სსრკ-ის სახალხო არტისტი (1965).

ბიოგრაფია.

1925 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტი. იყო თბილისის კინოსტუდიის (ახლანდელი "ქართული ფილმი") კინოქრონიკის განყოფილების ორგანიზატორი. მოძრავი, დოკუმენტური და ანიმაციური კინოს რეჟისორი.

ოზურგეთში დგას სიკო დოლიძის ძეგლი და არის მისი სახელობის ქუჩა.

ჭრიჭინა (1954).

სერგო ფარაჯანოვი.

სერგეი (სერგო) ფარაჯანოვი (სომხ.: Սարգիս Հովսեպի Պարաջանյան სარგის ჰოვსეპი ფარაჯანიან) (დ. 9 იანვარი, 1924, თბილისი, საქართველო ― გ. 20 ივლისი, 1990, ერევანი, სომხეთი), XX საუკუნის ერთ-ერთი უდიდესი კინორეჟისორი.

დაიბადა და გაიზარდა თბილისში, საქართველო, სომ ... კითხვის გაგრძელება »

გიორგი დანელია.

გიორგი დანელია (დ. 25 აგვისტო, 1930, თბილისი) ქართველი კინორეჟისორი, ცნობილი თავისი "ნაღვლიანი კომედიებით", როგორც თავად უწოდებს საკუთარ შემოქმედებას.

სწავლობდა მოსკოვის არქიტექტურულ ინსტიტუტში და ერთი პერიოდი არქიტექტორად მუშაობდა. მისი დოკუმენტური ფილმი "მე დავდივარ მოსკოვში" ნიკიტა მიხალკოვის მონაწილეობით ხრუშჩოვის დათბობის პერიოდის ერთ-ერთი ყველაზე დამახასიათებელი აღწერაა.

დანელიას ყველაზე პოპულარული ფილმებია "მიმინო" (1977), ქართველი პილოტის თავაგადასავლებზე მოსკოვში, და "შემოდგომის მარათონი" (1980), თარჯიმანზე, რომელიც ცოლსა და საყვარელს შორის ორ-ცეცხლს შუაა მოქცეული.

1986 წელს ის იღებს არცთუ მთლად მეცნიერულ ფანტასტიკას "კინ-ძა-ძა". დანელიას ფილმებში თითქმის მუდმივად ჩნდება მისი იმჟამინდელი მეუღლე ლიუბოვ სოკოლოვა, რომელიც გინესის წიგნშია შეტანილი, ყველაზე მრავალრიცხოვანი გადაღებებით კინოს ისტორიაში, და ასევე მისი მეგობარი ევგენი ლეონოვი. დანელიას სახალხო არტისტის წოდება მიენიჭა 1990 წელს.

მოგვიანებით დანელია კინორეჟისორ გალინა იურკოვაზე ქორწინდება; რამდენიმე ანიმაციურ პროექტში იღებს მონაწილეობას და რუსეთის კინოაკადემიის მიერ ცხოვრებისეული მიღწევებისთვის საპატიო ჯილდო მიენიჭა.

... კითხვის გაგრძელება »

თენგიზ აბულაძე.

თენგიზ ევგენის ძე აბულაძე (დ. 31 იანვარი, 1924, ქუთაისი ― გ. 6 მარტი, 1994, თბილისი), ქართველი კონორეჟისორი. საქართველოს სახალხო არტისტი (1967), დაღესტნის ხელოვნების დამსახურებული მოღვაწე (1972). 1980 წელს მიენიჭა სსრკ სახალხო არტისტის წოდება .

განათლება .

1943-1946 სწავლობდა საქართველოს რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო თეატრალური ინსტიტუტის სარეჟისორო ფაკულტეტზე. 1953 წელს დაამთავრა საკავშირო კინემატოგრაფიის სახელმწიფო ინსტიტუტის სარეჟისორო ფაკულტეტი (ს. იუტკევიჩის სახელოსნო). აბულაძის სადიპლომო ნამუშევარია კინონარკვევი "დიმიტრი არაყიშვილი".

შემოქმედება.

თენგიზ აბულაძეს შემოქმედების ადრეულ წლებში კინორეჟისორ რ. ჩხეიძესთან ერთად გადაღებული აქვს დოკუმენტური ფილმები "ჩვენი სასახლე" (1953), "ქართული ხალხური ცეკვის სახელმწიფო ანსამბლი" (1954) და მხატვრული ფილმი "მაგდანას ლურჯა" (ე. გაბაშვილის მოთხრობის მიხედვით, 1955; ბოლო ფილმისთვის მიღებული აქვს მთავარი პრიზი "ოქროს შტო" კანის IX საერთაშორისო კინოფესტივალზე და პირველი პრემია ედინბურგის X საერთაშორისო კინოფესტივალზე, ორივე 1956).

კადრი ფილმიდან "ნატვრის ხე" ... კითხვის გაგრძელება »

რუსული ავანგარდი მრავლისმომცველი ტერმინია, განსაზღვრავს ვრცელ გავლენიან მიმდინარეობას თანამედროვე ხელოვნებაში, რომელიც რუსეთში გავრცელდა დაახ. 1890—1930 წლებში, თუმცა ზოგან ის დაიწყო უკვე 1850 წელს და გრძელდებოდა 1960 წლამდე.

ტერმინი მოიცავს მრავალ ცალკეულ თუმცა ერთმანეთთან დაკავშირებულ ხელოვნების მოძრაობას, რომელიც ამ პერიოდში აღმოცენდა, მათ შორის სიმბოლიზმს, ნეოპრიმიტივიზმს, სუპრემატიზმს, კონსტრუქტივიზმსა და ფუტურიზმს.

იმის გათვალისწინებით, რომ მრავალი ამ ავანგარდისტ ხელოვნათაგან უკრაინაში იყო დაბადებული და გაზრდილი (მათ შორის კაზიმირ მალევიჩი, ალექსანდრა ექსტერი, ვლადიმერ ტატლინი, ვასილი კანდინსკი, დავიდ ბურლიუკი, ალექსანდრე არხიპენკო, სონია დელუნი-ტერკი), ზოგიერთ წყაროში მას ასევე უკრაინულ ავანგარდსაც უწოდებენ.

რუსულმა ავანგარდმა მის შემოქმედებით და პოპულარობის მწვერვალს 1917 წლის რევოლუციასა და 1932 წელს შორის მიაღწია, რის შემდეგაც ავანგარდისტული იდეებს უპირისპირდება ახლად აღმოცენებული სოციალისტური რეალიზმი, რომელსაც მთავრობა ლობირებდა. ამ პერიოდის გამორჩეული ფიგურები იყვნენ:

მხატვრები 

მარკ შაგალი.

... კითხვის გაგრძელება »

იდილია (ბერძნ. eidyllion - პატარა სურათი, უპირატესად მწყემსების ცხოვრებიდან), ჟანრული ფორმა ლიტერატურასა და ფერწერაში.

ლიტერატურაში.

ბუკოლიკური პოეზიის ჟანრული ფორმა, ლექსი (იშვიათად პროზაული ნაწარმოებიც), რომელშიც მწყემსის, სოფლის მყუდრო, მშვიდ და მარტივი ცხოვრების სურათებია ნაჩვენები გრძნობიერ, მიმზიდველ ფორმებსა და ფერებში. იდილიისთვის დამახასიათებელია სოციალურობას მოკლებული ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობა, რითაც იდილია უახლოვდება ბუკოლიკას.

იდილიის მამამთავრად ითვლება ბერძენი მწერალი თეოკრიტე (ძვ. წ. III ს.). ანტიკური პოეზიის გავლენით იდილია ფართოდ გავრცელდა XVII- XVIII საუკუნეებში დასავლეთ ევროპაში.

ქართულ ლიტერატურაში იდილიური სურათია ა. წერეთლის სიმღერა მკის დროს, ი. ჭავჭავაძის კაკო ყაჩაღში მწყემსის ცხოვრების აღწერა, დ. გურამიშვილის ქაცვია მწყემსი და სხვ.

მხატვრობაში.

მხატვრობაში იდილია არის ბუკოლიკური ცხოვრების ამსახველი ტილო. ხშირად გამოსახულია მწყემსი და მისი ცხოვრელები სოფლურ გარემოში. იდილიურ სურათებზე ხშირად სამი ძირითადი ელემენტი გვხვდება: ადამიანი, ცხოველი და ბუნება - რომლებიც ერთმანეთთან ჰარმონიულადაა ... კითხვის გაგრძელება »

ბრინჯაოს მხედარი.

ბრინჯაოს მხედარი (რუს.: Медный всадник) — ცხენზე ამხედრებული პეტრე დიდის ქანდაკება სანქტ-პეტერბურგში შექმნილი ეტიენ მორის ფალკონეს მიერ 1768-70 წლებში. ამავე სახელწოდების ალექსანდრე პუშკინის პოემა, რომელიც მან ამ ქანდაკებას მიუძღვნა 1833 წელს, საყოველთაოდ აღიარებულია, როგორც რუსული ლიტერატურის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ნაწარმოები.

ქანდაკებას ეს სახელი პოემის დიდი პოპულარობის გამო შერჩა. ამჟამად იგი სანქტ-პეტერბურგის ერთ-ერთი სიმბოლოა, ისევე როგორც თავისუფლების ქანდაკებაა ნიუ-იორკისთვის. ქანდაკების კვარცხლბეკი უზარმაზარი თლილი ლოდია, რომელიც ადამიანთა მიერ დაძრულ ყველაზე დიდ ქვად ითვლება.

ქანდაკება.

მხედარი–პეტრე დიდის ქანდაკება, დეკაბრისტთა მოედანზე (ყოფილი სენატის მოედანი) მდებარეობს სანქტ-პეტერბურგში. ეკატერინე დიდმა, გერმანელმა პრინცესამ, რომელიც რომანოვების სამეფო ოჯახის წევრი გახდა, მოიწადინა მისი სახელი პეტრე დიდისთვის დაეკავშირებინა ხალხის თვალში გავლენის მოსაპოვებლად.

ქანდაკების აღმართვა მისი ბრძანებით დაიწყეს და კვარცხლბეკზე დაიტანეს წარწერა ლათინურად Petro Primo Catharina Secunda MDCCLXXXII, რაც ნიშნავს "ეკატერინე მეორე პეტრე პირველს, 1782", რაც პირდაპირ მიანი ... კითხვის გაგრძელება »

ვილჰელმ რიხარდ ვაგნერი (გერმ. Wilhelm Richard Wagner, ხშირად პირველი სახელის გარეშე - უბრალოდ რიხარდ ვაგნერი; 1813 წლის 22 მაისი 1813, ლაიპციგი — 1883 წლის 13 თებერვალი, ვენეცია) — გერმანელი საოპერო კომპოზიტორი, დირიჟორი დრამატურგი (საკუთარი ოპერების ლიბრეტოს ავტორი), ფილოსოფოსი, რევოლუციონერი. საუკუნეთა გასაყარზე ევროპულ კულტურაზე უდიდესი გავლენა, განსაკუთრებით კი მოდერნიზმზე. მეორეს მხრივ მისმა მისტიციზმმა და იდეოლოგიურმაა ანტისემიტიზმმა დადი გავლენა მოახდინა XX საუკუნის გერმანულ ნაციონალიზმზე და მათ შორის ნაციონალ-სოციალიზმზე.

ბავშვობა.

რიხარდ ვაგნერი დაიბადა 1813 წლის 22 მაისს ქალაქ ლაიპციგში. ის იყო კარლ ფრიდერიკ ვაგნერის მეცხრე შვილი. ვაგნერის დაბადებიდან 6 თვეში გარდაიცვალა მამამისი, ამიტომაც დედამისმა ჯოანა ვაგნერმა დაიწყო მსახიობ-დრამატურგ ლუდვიგ გეიერთან ცხოვრება. 1814 წლის აგვისტოს იოანა გათხოვდა გეიერზე და საცხოვრებლად ოჯახთან ერთად დრეზდენში გადავიდნენ. პირველი 14 წლის განმავლობაში ვაგნერის იცნობდნენ, როგორც ვილჰელმ რიხარდ გეიერს.

გეიერი რიხარდს თავის თეატრისადმი სიყვარულს უზიარებდა. რიხარდი ხშირად გადიოდა თეატრის სცენაზე. ავტობიოგრაფიაში ის იხსენებს, თუ როგორ თამაშობდა ანგელოზის როლს. პატარა ვაგნერზე შთაბეჭდილება მოახდინა ვებერის ოპერა ”ჯადოსნური ისრის მსროლელის” გოტიკურმა ... კითხვის გაგრძელება »

ჟორჟ ბიზე.

ალექსანდრე ცეზარ ლეოპოლდ ბიზე (ფრ. Alexandre-César-Léopold Bizet, ნათლობისას მიიღო სახელი ჟორჟ) (დ. 25 ოქტომბერი, 1838 – გ. 3 ივნისი, 1875) - ფრანგი კომპოზიტორი და პიანისტი. განთქმული ოპერით კარმენი.

ბიოგრაფია.

ჟორჟ ბიზე დაიბადა 1838 წლის 25 ოქტომბერს პარიზში, მუსიკოსის ოჯახში. მამა სიმღერის მასწავლებელი იყო, დედა კარგად უკრავდა ფორტეპიანოზე და ჟორჟის პირველი მასწავლებელიც დედა იყო. ჟორჟ ბიზეს ნამდვილი სახელი ალექსანდრ ცეზრ ლეოპოლდ ბიზეა, მაგრამ მოგვიანებით მოინათლა როგორც ჟორჟ ბიზე.

ოთხი წლის ასაკში ჟ. ბიზემ კარგად იცოდა ნოტები, ხოლო ათი წლის იყო პარიზის კონსერვატორისში რომ შევიდა ორ ფაკულტეტზე: ფორტეპიანოსა და კომპოზიციის განხრით, შ.გუნუს ხელმძღვანელობით, სადაც ცხრა წელი დაჰყო.

მას იტაცებდა ლიტერატურაც. ბიზე კონსერვატორიაში წარმატებულად მეცადინეობდა, ახალგაზრდა მუსიკოსმა არაერთხელ მიიღო პრემიები კონსერვატორიის შიდა კონკურსებზე: ფორტეპიანოსა და ორგანზე დაკვრით, პოლიფონისა და კომპოზიციაში. მან კონსერვატორია დაამთავრა 1857 წელს მიღებული დიდი რიმსკის პრემიით და მას საშუალება მიეცა სწავლა გაეგრძელებინა იტალიაში.

... კითხვის გაგრძელება »

ჰექტორ ბერლიოზი.

ლუი ჰექტორ ბერლიოზი (დ. 11 დეკემბერი, 1803 — გ. 8 მარტი, 1869) იყო ფრანგი კომპოზიტორი და დირიჟორი. ცნობილია, როგორც „ფანტასტიკური სიმფონიის" და „რექვიემის" ავტორი. ბერლიოზმა დიდი წვლილი შეიტანა ორკესტრის ჩამოყალიბებაში იმ სახით, როგორითაც ის დღესაა ცნობილი, როდესაც დაწერა „სახელმძღვანელო ორკესტრისათვის". მისი მუსიკალური ნაწარმოებების შესასრულებლად ზოგჯერ 1000 მუსიკოსსაც კი იწვევდნენ. ამავდროულად, ბერლიოზმა დაახლოებით 50 საფორტეპიანო ნაწარმოები შექმნა სოლო მომღერლისთვის.

ბავშვობა.

9 დეკემბერს, საფრანგეთის ქალაქ კოტ-სენტ-ანდრეაში დაიბადა ჰექტორ ლუი ბერლიოზი. დაიბადა ექიმი ფიზიკოსის ოჯახში. მამა ათეისტი ჰყავდა, ხოლო დედა - კათოლიკი. 6 წლის ჰექტორი წაიყვანეს ამავე ქალაქის სახელობის სკოლაში, მაგრამ მომავალ კომპოზიტორს აქ დიდხანს დარჩენა არ მოუწია, რადგან 1811 წელს, იმპერატორის ბრძანებით დაიხურა სასწავლებელი.

მამამ არ იცოდა, ვისთან წაეყვანა შვილი სასწავლებლად, რადგან იმ დროს კოტ-სენტ-ანდრეაში აღარ დარჩა არც ერთი მასწავლებელი. ექიმ ბერლიოზს უყვარდა ლიტერატურა. მან ბავშვის აღზრდა თავის თავზე აიღო. მამამ გააცნო პატარა ჰექტორს ძველი ლიტერატურა და ენები, პოეზია, ისტორია და გეოგრ ... კითხვის გაგრძელება »