პანი, ბრინჯაო, ძვ. წ. 150-100 წწ.

ვანის არქეოლოგიური აღმოჩენები (ვერცხლი, ბრინჯაო, თიხა

              ვანის არქეოლოგიური გათხრები.

ზევსი და განიმედი, რკინა, ძვ. წ. 250–100 წწ.     ნიკეს ფიგურა, ბრინჯაო, ძვ. წ. 150-100 წწ.

არწივი, ბრინჯაო, ძვ. წ. 150-100 წწ.      

დიადემა, ვერცხლი, მე-5 ს-ის შუ ... კითხვის გაგრძელება »

კოლხური ტომები – ხალიბები, ხალდები”.

სახელწოდება "ხალიბის” ეტიმოლოგიაზე სხვადასხვა აზრი არსებობს. ჯერ კიდევ ანტიკური ხანის ავტორები გამოთქვამდნენ მოსაზრებას აღნიშნული საკითხის გარშემო. ძვ. წ. I საუკუნის რომაელი პოეტის ვერგილიუსის "გეორგიკების” ერთ-ერთი განმარტების მიხედვით, ხალიბებს სახელი ეწოდათ ხალიბიუმიდან, კუნძულ ევბეის სოფლიდან, რადგან აქედან გადასახლდნენ (SC, II, 751). აქვე აღსანიშნავია, რომ ანტიკურ წყაროებზე დაყრდნობით, კუნძულ ევბეაზე (იგივე მაკრისი) უმთავრესად პელაზგები ბინადრობდნენ, რომლებსაც ბევრი მეცნიერი კოლხების მონათესავე ტომად აღიარებს. ამ ცნობით, შესაძლებელია ვივარაუდოთ, რომ ხალიბები იგივე პელაზგებია, რომლებსაც მცირე აზიაში გადასახლების შემდეგ სახელი დაერქვათ თავიანთი პირვანდელი საცხოვრისის, კუნძულ ევბეის ერთ-ერთი სოფლის, ხალიბიუმის მიხედვით.

"სამეგრელოს ეტიმოლოგია”.

 "სამეგრელოს ეტიმოლოგია”

1. ეგროსი
მარი ბრ ... კითხვის გაგრძელება »

ყეენობა. ლადო გუდიაშვილი – Keenoba. Lado Gudiashvili. 1937

ბასკური და ქართველური კულტურის შესწავლა ფოლკლორულლინგვისტური მასალის გათვალისწინებით მეტად საინტერესო სურათს იძლევა. ჩვენ შევისწავლეთ და გავაანალიზეთ ბუნების აღორძინებისა და აგრარული კულტმსახურებისთვის განკუთვნილი მრავალდღიანი ქართული ხალხური დღესასწაული ბერიკაობა-ყეენობა და პირინეის ნახევარკუნძულზე მცხოვრებ ხალხთა დღესასწაული ,,fiesta” / ,,fista”. არაფერია უჩვეულო იმაში, რომ ერთი და იგივე დღესასწაული, ადამიანთა წარმოდგენები თუ ტრადიციები ემთხვევა გეოგრაფიულად განსხვავებულ არეალებში.
პირინეის, ანუ იბერიის ნახევარკუნძული ევროპის დასავლეთ ნაწილშია, საქართველო კი – გეოგრაფიულად – ევროპისა და აზიის გასაყარზეა განთავსებული.
ჩვენი ხელმძღვანელის _ დოც. გრეტა ჩანტლაძე-ბაქრაძის მიერ ესპანეთში _ საველე მუშაობის ჩატარების პერიოდში მოძიებული მასალა ბასკური ,,ფიესტა”-ს შესახებ შევუდარეთ სხვადასხვა ეპიზოდებისგან შემდგარ ქართულ-ხალხურ დღესასწაულს – ბერიკაობა-ყეენობას.
ბასკური ,,ფიესტა” საგაზაფხულო დღესასწაულია. ბერიკაობაყეენობაც იწყება თებერვლის ბოლოს, ან მარტში – მოძრავი დღესასწაულის _ ყველიერის დროს და გრძელდება ერთ კვირას.
წარმართულ ქართულ დღესასწაულში რელიგიური სინკრეტიზმის სახით წარმოდგენილია ქართველთა უძველესი მსოფლმხედველობ ... კითხვის გაგრძელება »

ბასკების ენა (ეუსკარა, euskara)

გავრცელების არეალი

ბასკური ენა გავრცელებულია ჩრდილოეთ ესპანეთისა და სამხრეთ საფრანგეთის პროვინციებში, რომლებიც ესაზღვრება პირენეის ნახევარკუნძულის დასავლეთ სანაპიროს, ბისკაის ყურეს. რეგიონი, სადაც ეუსკარას ენაზე ლაპარაკობენ, გადაჭიმულია დასავლეთიდან აღმოსავლეთით 160 კმ-ზე და ჩრდილოეთიდან სამხრეთით 50 კმ-ზე. ეუსკარას ენა გავრცელებულია ბასკეთის ტერიტორიის (Basque Euskal Herria) ნახევარზე.

მკვლევართა მონაცემებით მთელ მსოფლიოში 2,9 მილიონი ბასკი ცხოვრობს, რომელთაგან ბასკურ ენაზე ლაპარაკობს დაახლოებით 1.063 ათასი ადამიანი, მათ შორის ესპანეთში – 660 000 ადამიანი, ხოლო საფრანგეთში ბინადრობს ბასკურ ენაზე მოლაპარაკე 80 000 ადამიანი (2006 წლის მონაცემებით).


ამჟამად, ბასკეთი დაყოფილია სამ პოლიტიკურ-ადმინისტრაციულ ერთეულად. ორი მათგანი ბასკეთის ავტონომიური რ-ნი (ბისკაია – Bizkaia, გიპუსკოა – Gipuzkoa, არაბა – Araba) და ნავარის (Nafarroa) ავტონომიური რ-ნი ესპანეთის შემადგენლობაშია. საფრანგეთის შემადგენლობაში შემავალ სამ პროვინციას (ლაპურდი – Lapurtera, ნაფაროა ბეჰერეა – Behe Nafarrera და ზუბეროა – Zuberera) არა აქვს ავტონომია და არის აქვიტინის რეგიონის ნაწილი (დედაქალაქი ბორდო). ბასკების მთავარი ქალაქი და ნავსადგურია ბილბაო. ... კითხვის გაგრძელება »

თენგიზ ვერულავა – "ლაზები”.

სახელწოდება "ლაზი” წყაროებში პირველად ძვ. წ. I საუკუნეში ჩნდება. მემნონი, რომელსაც ბევრი მკვლევარი ძვ. წ. I ს-ის II ნახევრის მწერლად მიიჩნევს, პირველად იხსენიებს ლაზებს.
ლაზების შესახებ მნიშვნელოვანი ცნობები მოეპოვებათ გაიუს პლინიუს სეკუნდუს უფროსს (ახ. წ. 23/24-79 წწ.), კლავდიოს პტოლემაიოსს (ახ. წ. 100-178 წწ.), გელასი კესარიელს (ახ. წ. IV ს-ის II ნახევარი.) და სხვ.
ანტიკური ხანის წყაროებზე დაყრდნობით მკვლევარები ამტკიცებენ, რომ ამ სახელწოდების ტომებს ადრეულ პერიოდში კოლხები და ჭანები ერქვათ. მათი აზრით, სახელწოდებები "კოლხი” და "ჭანი” შემდგომში, ლაზეთის დიდი კავკასიური სახელწიფოს არსებობის პერიოდში, "ლაზად” შეიცვალა.
ფლავიუს არიანეს (ახ. წ. 95-175 წწ.) "პერიპლუს”-ში კოლხები ტრაპეზუნტის აღმოსავლეთით, მცირე მონაკვეთზე არის მოხსენიებული, ისიც ქსენოფონტის წყაროს მოშველიებით. იგი წერს: "ტრაპეზუნტელების მოსაზღვრენი, როგორც ქსენოფონტიც ამბობს, არიან კოლხები”)

. კოლხებს იგი მდ. ოფისთანაც (ახლანდელი სულან-ლუ) ასახელებს: "მდინარე ოფისი გამოჰყოფს კოლხების მიწას თიანიკესაგან” (ჭანეთისაგან) . ნიშანდობლივია, რომ სხვა ეთნიკური ერთეულებისაგან განსხვავე ... კითხვის გაგრძელება »