ბედი, ბედისწერა, რელიგიურ-ფილოსოფიური იდეალისტური წარმოდგენა, რომელსაც საფუძვლად უდევს რწმენა ადამიანზე ბრმა ძალების ბატონობისა. ამ შეხედულებით ადამიანთა ბედი წინასწარ არის გაჩინებული განგების მიერ.

ქართველთა რელიგიური წარმოდგენით ადამიანის დაბადებისთანავე ცაზე ჩნდებოდა მისი ბედის ვარსკვლავი; ახალშობილს "ბედისმწერლის" ხელით შუბლზე ეწერებოდა მომავალი ცხოვრება, ცხოვრების ყველა მომენტი, რომელთა შეცვლა მოკვდავს არ შეეძლო.

იმავე შეხედულებით ამქვეყნიურ საქმეებს ხშირად "სულეთის" ღმერთიც განაგებდა.

ქართველ მთიელებში გავრცელებული რწმენა-წარმოდგენებით "სამზეოში" ისეთი არაფერი ხდებოდა, წინასწარ "სულეთში" რომ არ ყოფილიყო გადაწყვეტილი.

სულეთის ღმერთს ემსახურებოდნენ "მწერელნი", "ბედის მწერლები" ან "წერა-მწერალნი", რომლებიც ბედის წიგნის მონაცემების მიხედვით "იბარებენ სულეთში" ადამიანებს. ანალოგიური წარმოდგენები გავრცელებული იყო აღმოსავლეთისა და ევროპის ხალხებში

. ქართული წარმოდგენები ბედზე განსაკუთრებით ახლოს დგას შუამდინარეთსა და ანტიკურ სამყაროში გავრცელებულ რწმენებთან.

მეფე ართური (King Arthur) არის ლეგენდარული ბრიტანელი წინამძღვარი რომელიც შუა საუკუნეების ისტორიების მიხედვით, უძღვებოდა ბრიტანეთის დაცვას საქსონელი დამპყრობლებისგან, ადრეულ მეექვსე საუკუნეში. ართურის ისტორიების ძირითადი ნაწილი ფოლკლორის და ლიტერატურის შექმნილია, ხოლო მისი არსებობის რეალობა დღსაც დავის საგანია ისტორიკოსებისათვის.

სხვადასხვა ისტორიული წყარობიდან მხოლოდ მწირი მასალის მოძიებაა შესაძლებელი. ლეგენდები ართურის შესახებ სხვადასხვანაირადაა აღწერილი სხვადასხვა ტექსტებში. არ არსებობს ერთიანი კანონიკური ვარიანტი. თუმცა უმეტესი ფაქტები აღებულია ისტორიის გოლფრიდისეული ვარიანტიდან.

გოლფრიდი აღწერს ართურს როგორც ბრიტანეთის მეფეს რომელმაც დაამარცხა საქსონი დამპყრობლები და შექმნა იმპერია , რომელიც მოიცავდა ბრიტანეთს, ირლანდიას ,ისლანდიას, ნორვეგიას და გალებს.

ასევე ცნობებს ართურის მამის პერგამონის , ჯადოქარ მერლინის, ხმალი ეხკალიბურის , არტურის დაბადების შესახებ ტინტაგელში, მისი გადამწყვეტი ბრძოლის მორდერერთან კამლანში და მის დასასრულს ავალონში.

მეთორმეტე საუკუნის ფრანგმა მწერალმა კრეტიენ დე ტრუამ, მიუმატა ლანსელოტისა და გრაალის თასის ისტორია. ამ ფრანგულ ისტორიაში ხშირად მთავარ მოქმედ პირად არა მეფე ართური არამედ მრგვალი მაგიდის რაინდები იქცევიან ხოლმე.

... კითხვის გაგრძელება »

შამბალა - ლეგანდარული ქვეყანა ტიბეტში, ან მის შემოგარენში. მისი პირველი ხსენება გვხვდება კალაჩაკრა-ტანტრის ტექსტში (Х ს.), რომელიც, როგორც ამტკიცებენ, შემორჩენილია შამბალას მეფე სუჩანდრის დროიდან. სუჩანდრამ კალაჩაკრას მეცნიერება შაკიამუნის ბუდისგან შეისწავლა. სხვა ლეგენდის თანახმად, შამბალას სამეფო შუა აზიაში იყო. მისი მეფე სუჩანდრა სამხ. ინდოეთში ცოდნის მისაღებად ჩავიდა.

შუა აზიაში მუსულმანთა შეჭრის შემდეგ, IX ს.-ში, შამბალას სამეფო ადამიანთათვის უჩინარი გახდა და მხოლოდ სუფთა გულის ადამიანებს ძალუძთ მისკენ სავალი გზის პოვნა. ლეგენდების თანახმად, შამბალას 25-ე მეფის კულიკა რუდრა-ჩაკრინის (ტიბ. რიგდენ ჯაპო) დროს ხდება კეთილი და ბოროტი ძალების ძლიერი შეტაკება.

ამიტომაც ბუდისტურ სურათებზე (ტანკა), რომლებიც შამბალას ეძღვნება, ყოველთვის გამოსახულია რიგდენ ჯაპოს ბრძოლა მეცნიერების მტრებთან. ამასთან ეს ბრძოლა სიმბოლურად გამოხატავს სიბრძნის გამარჯვებას უვიცობაზე, სულიერების - ხორციელებაზე, თავგანწირულობის - ეგოიზმზე.

შამბალას მეფის გამარჯვების შემდეგ დადგება სულიერების, მორალური და კულტურული აყვავების ხანა, რომელიც ზეიმობს მე-5 ბუდის, მაიტრეას, წარმოშობით. შამბალას მეფეები, რომლებიც სამეფოს შაკიამუნის ბუდის მოძღვრების თანახმად მართავენ, მოწოდებულნი არიან შამბალას დასაცავად, ბოროტ ძა ... კითხვის გაგრძელება »

საგენე ან საგენეი (ფრ.Royaume du Saguenay) — ლეგენდა ზღაპრულად მდიდარ ქვეყანაზე, რომელსაც საგენე(ი)ს სახელმწიფო ეწოდება. ეს ლეგენდა დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენების დროს კანადის ფრანგ მკვლევრებს კარგა ხნის განმავლობაში მოსვენებას არ აძლევდა . არსებობს საგანებზე თქმულების წარმოშობის რამდენიმე ვერსია.

ერთ-ერთის მიხედვით, ინდიელ ტომებს — ალგონკინებს სწამდათ, რომ წმინდა ლავრენტის მდინარის ჩრდილოეთით, თანამდროვე კვებეკის რაიონში, არსებობდა ქერათმიანი ადამიანებით დასახლებული ზღაპრულად მდიდარი სახელმწიფო, სადაც ოქროს, ვერცხლისა და ბეწვეულის საწყობები იყო.

ბელადი დონაკონიც, რომელიც 1530-იან წლებში ფრანგებმა დაატყვევეს და სამშობლოში ჩაიყვანეს, საფრანგეთის მეფეს უამბობდა ამ ადამიანთა სამეფოს შესახებ.

ამ ქვეყნის ძებნას არამხოლოდ ფრანგებმა ან ფრანგოკანადელმა მკვლევრებმა, არამედ, პორტუგალიელმა და ესპანელმა გეოგრაფებმაც ათწლეულები შეალიეს. 

თუმცა, ზოგიერთი მათგანის აზრით, ქერათმიანთა ეს უხვი სამეფო მდინარე ორინოკოს აუზში უნდა ყოფილიყო, თანამედროვე ვენესუელის ტერიტორიაზე.

შესაძლოა, ეს ლეგენდა ფრანგული ვარიანტი იყოს ლეგენდარული ელდორადოსი, ინდიელებმა კი, ძუნწი დამპყრობნი უფრო ჩრდილოეთით გაიტყუეს რათა მამულები გადაერჩინათ.

ჩრდილოეთში არაერთი ევროპელი გაუდგა გზას საგენების ქვეყნის საძებრად, მაგრამ, ბევრმა მათგან ... კითხვის გაგრძელება »

ეივბერის დალაქი.

აღდგენილი ქვა, რომლის ქვეშ აღმოჩენილნი იქნენ დალაქის ძვლები.

ეივბერის დალაქი, (ინგლ. Barber surgeon of Avebury) — შუასაუკუნეების ბრიტანეთის ნახევრად ლეგენდარული პიროვნება, რომელიც დაკავშირებულია წინაისტორიულ ძეგლ ეივბერთან ინგლისის უილტშირის საგრაფოში.

ადგილობრივი ლეგენდის თანახმად, XIV საუკუნეში ღვთისმოშიში მოგზაური ადგილობრივ ქრისტიანულ მოსახლეობას ეხმარებოდა კერპთაყვნისმცემლური მენგირების დანგრევაში. ერთ-ერთი მენგირის ამოთხრის მცდელობისას, ქვა გადატრიალდა და მოგზაური მის ქვეშ მოიყოლია.

1938 წელს არქეოლოგმა ალექსანდრე კეილერმა მენგირი აწია და მის ქვეშ ადამიანის ძვლები აღმოაჩინა. ძვლებთან ერთად აღმოჩენილი იქნა ასევე რამდენიმე მონეტა, მაკრატელი და რკინის ჯოხი. აქედან გამომდინარე დადგინდა, რომ გარდაცვლილი პროფესიით დალაქი იყო.

(შუა საუკუნეებში დალაქის პროფესია გარდა პარიკმახერული ხელობისა, ასევე მოიცავდა სამედიცინო დარგების ნაწილებს, მათ შორის მარტივ ქირურგიულ ოპერაციებსაც.

სწორედ ამიტომ ინგლისურ ენაში ეს ტერმინი ამგვარია — barber surgeon, დალაქი-ქირურგი).

კეილერმა ძვლები სამეფო ქირურგიული კოლეჯის კურატორს გადასცა. 1998 წ ... კითხვის გაგრძელება »

უსახელო სკულპტურა, დონალდ ჯუდი, 1990.

მინიმალიზმი (ასევე მინიმალური ხელოვნება) მიუთითებს ხელოვნებისა და დიზაინის სხვადასხვა ფორმების მიმდინარეობებზე, განსაკუთრებით ვიზუალურ ხელოვნებასა და მუსიკაში, სადაც ნამუშევარს შემოცლილი აქვს სტრუქტურული დეტალები მის ყველაზე უმარტივეს ფუნდამენტალურ საწყისებამდე.

მინიმალიზმისთვის დამახასიათებელია განდგომა სუბიექტივიზმის, რეპრეზენტაციისა და ილუზიონიზმისაგან.

უარჰყოფენ რა კლასიკურ და ტრადიციული მხატვრულ მასალებს, თავიანთ ნამუშევრებში მინიმალისტები იყენებენ მარტივი გეომეტრიული ფორმისა და ნეიტრალური ფერების, მცირე მოცულობის საწარმოო და ბუნებრივ ობიექტებს.

კონცენტრაცია ხდება მხოლოდ თვით ნამუშევარზე და მის განლაგებაზე სივრცეში, ყოველგვარი ქვეტექსტის ან დამატებითი მნიშვნელობის მინიჭების გარეშე.

მხატვრის პირადი ხელწერა განზრახ არ იკვეთება. შესაბამისად, მინიმალისტური ნამუშევრები სამგანზომილებიანი არქიტექტურული სტრუქტურის ფორმას იღებს, უშუალო ზემოქმედებაში გარშემო მყოფ სივრცესთან, შუქთან და მაყურებელთან.

ის უარჰყოფს ყოველგვარ მნიშვნელობას და ემოციას და მხოლოდ საკუთარ თავს წარმოადგენს.

მინიმალიზმი, როგორც გამოკვეთილი მიმდინარეობა, უკავშირდება მეორე მსოფლიოს ომის შე ... კითხვის გაგრძელება »

██ ჩრდ. აფრიკა (გაეროს სუბრეგიონი)

██ გეოგრაფიული, შეიცავს ზემოთ ხსენებულსაც.

ჩრდილოეთი აფრიკა მდებარეობს აფრიკის კონტინენტის ყველაზე ფართო ნაწილში. გეოპოლიტიკურად, გაეროს განსაზღვრებით მასში შედიან:
ალჟირი
ეგვიპტე
ლიბია
მავრიტანია
მაროკო
სუდანი
ტუნისი
დასავლეთი საჰარა

ხშირად ამ ნაწილს მიაკუთვნებენ კანარის კუნძულებს, ეთიოპიას, ერითრეასა და მადეირას.

დასავლეთი აფრიკა.

დასავლეთი აფრიკა მდებარეობს აფრიკის კონტინენტის დასავლეთ ნაწილში. მის შემადგენლობაში შედის 16 ქვეყანა და მოიცავს დაახლოებით 5 მილიონ კვადრატულ კილომეტრს.ბენინი
ბურკინა ფასო
კოტ-დივუარი
კაბო-ვერდე
გამბია
განა
გვინეა
გვინეა-ბისაუ ლიბერია
მალი
მავრიტანია
ნიგერი
ნიგერია
სენეგალი
სიერა ლეონე
ტოგო.

ცენტრალური აფრიკა

ცენტრალური აფრიკის ქვეყნები

██ ცენტრ. აფრიკა (გაეროს სუბრეგიონი)

██ გეოგრაფიული, შეიცავს ზემოთ ხსენებულსაც

ცენტრალური აფრიკა მდებარეობს აფრიკის კონტინენტის ცენტრალურ ნაწილში. მის შემადგენლობაში შედიან ქვეყნები:
ანგოლა
გაბონი
კამერუნი
კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა
კონგოს რესპუბლიკა
სან-ტომე და პრინსიპი
ცენტრალუ ... კითხვის გაგრძელება »

აფრიკის ეკონომიკური თანამეგრობრობის რუკა.

მიუხედავად ბუნებრივი რესურსების სიუხვისა, აფრიკა მრავალ მიზეზთა გამო მსოფლიოს უღარიბეს და ყველაზე ნაკლებგანვითარებულ კონტინენტად რჩება. გაეროს ჰუმანური განვითარების მოხსენების თანახმად 2003 წელს ყველაზე ჩამორჩენილი 25 ქვეყანა ყველა აფრიკიდან იყო.

ზოგიერთ რეგიონში, განსაკუთრებით ბოტსვანაში და სამხრეთ აფრიკაში ეკონომიკური ზრდა შეინიშნება. ეს უკანასკნელი მდიდარია ბუნებრივი რესურსებით და ოქროსა და ალმასების მსოფლიოს წამყვანი მწარმოებელია, ასევე კარგად ჩამოყალიბებული ლეგალური სისტემა აქვს. სამხრეთ აფრიკას ასევე ხელი მიუწვდება ფინანსური კაპიტალთან, მრავალ ბაზრებთან, გამოცდილ მუშახელთან და პირველი კლასის ინფრასტრუქტურასთან მთელი ქვეყნის მასშტაბით.

ბოტსტვანას (ასევე ალმასების უდიდესი მწარმოებელი) ბიუჯეტის მეოთხედზე მეტი მისი დედაქალაქი გაბორონეს ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესებაზე იხარჯება. ზოგიერთი სხვა აფრიკული სახელმწიფოც შედარებით პროგრესს განიცდის, მათ შორის განა, კენია, კამერუნი და ეგვიპტე.

ნიგერიას მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ნავთობის მარაგი აქვს, უდიდესი მოსახლეობა აფრიკის ქვეყნებს შორის, და ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა მსოფლიოში.

ბოლო ათწლეულში აფრიკის ეკონომიკამ შესამჩნევი ზრდა დაიწყო და საშუალოდ 5%-ს მიაღწია წლიურად. თუმცა ზოგიერთ ქვეყანაში ზრდა გაცილებით მაღალია (საშ. 10+%), მაგ. ანგოლაში, სუ ... კითხვის გაგრძელება »

ლუსი, Australopithecus afarensis.

პალეოანთროპოლოგთა უმრავლესობა აფრიკას დედამიწის უძველეს დასახლებულ ტერიტორიად თვლის, საიდანაც ადამიანები წამოვიდნენ. მე-20 საუკუნის შუა წლებში ანთროპოლოგებმა ამ კონტინეტზე აღმოაჩინეს ადამიანთა საქმიანობის მრავალი დამადასტურებელი არქეოლოგიური ნივთი, რომელიც 7 მილიონი წლით თარიღდება. აქ ნაპოვნი ადამიანისმაგვარი მაიმუნების სახეობების ნარჩენები მიუთითებს მათგან თანამედროვე ადამიანის წარმოშობაზე. აქ აღმოჩენილ სახეობებთა შორისაა Australopithecus afarensis (რადიომეტრულად დათარიღებული ძვ. წ.. 3.9-3.0 მილიონი წელი), Paranthropus boisei (დაახ. ძვ. წ. 2.3-1.4 მილ. წ.) და Homo ergaster (დაახ. ძვ. წ. 600,000-1.9 მილ. წ.).

იშანგოს ძვალზე, რომელიც 25 000 წლის უნდა იყოს, იკითხება მათემატიკური ათვლის ნიშნები. ადამიანთა წინაისტორიის განმავლობაში აფრიკაში, ისევე როგორც ყველა სხვა კონტინენტზე, ეროვნული სახელმწიფო შენაერთები არ არსებობდა, მათ ნაცვლად ადამიანები გაერთიანებული იყვნენ მონადირე-შემგროვებელთა ჯგუფებად, ხოისა და სანის მსგავსად.

დაახ. ძვ. წ. 10 500 წლისთვის გამყინვარების პერიოდის დასრულების შემდეგ, საჰარა კვლავ გახდა მწვანე შემოსავლიანი ხეობა და მისი აფრიკული მოსახლეობა დაბრუნდა შიდა და სანაპირო ზეგანებიდან ქვემო-საჰარის აფრიკაში. თუმცა დათბობის კლიმატის დადგომა ნიშნავდა, რომ ძვ. წ. 5000-სთვის საჰარის რეგიონი სულ უფრო მშრალი ხდებოდა. მოსახლეობ ... კითხვის გაგრძელება »

აფრიკა ეკვატორის ორივე მხარეს იჭიმება და მრავალ კლიმატურ სარტყელს მოიცავს. ეს ერთადერთი კონტინენტია, რომელიც ჩრდილოეთისა და სამხრეთის ზომიერ სარტყლებს სწვდება.

ფართობი 30,221,532 კმ2
მოსახლეობა 1,000,010,000 (2005)
მოს. სიმჭიდროვე 30.51/კმ²
ქვეყნები 53 (ქვეყნების სია)< ... კითხვის გაგრძელება »