ლადო ასათიანი დაიბადა 1917 წლის 14 იანვარს ქუთაისში.

ლადოს მშობლები პედაგოგები იყვნენ, ცაგერის რაიონის მკვიდრნი.

ლადო ასათიანმა 1934 წელს დაასრულა ცაგერის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკუმი და სწავლა ქუთაისის პედაგოგიურ ინსტიტუტში, საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტზე გააგრძელა. მოკლე ხანში ქართული ენისა და ლიტერატურის ფაკულტეტზე გადავიდა. სტუდენტობის პერიოდში ჩაბმული იყო სამეცნიერო წრეებისა და ლიტერატურული ორგანიზაციების მუშაობაში, იყო ქუთაისში გამომავალი გაზეთის „სტალინელის" თანამშრომელი, სწორედ ამ გაზეთში დაიბეჭდა პირველად მისი ლექსები. 1936 წელს ლადო ასათიანი რამდენიმე თვით მშობლიურ სოფელ ბარდნალაში დაბრუნდა. ამ პერიოდში თარგმნა პუშკინის, მამინ-სიბირიაკის ნაწარმოებები.

ქუთაისში დაბრუნების შემდეგ ლადო კიდევ უფრო აქტიურად ჩაება ქალაქის ლიტერატურულ ცხოვრებაში. განსაკუთრებით იყო გატაცებული ფოლკლორისტული ძიებებით.

1937-38 წლების რეპრესიები ლადო ასათიანის ოჯახსაც შეეხო: დედამისი – ლიდა ცქიტიშვილი, რუსული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი, დააპატიმრეს „ხალხის მტრის" ბრალდებით.

რეპრესირებული ოჯახის შვილს მალე გამოუჩნდნენ მოშურნეები, მოწინააღმდეგეები, რომელთაც ბრძოლა გამოუცხადეს ახალგაზრდა პოეტს.

1937 წლის 16 ივლისს გაზეთ „სტალინელში" გამოქვეყნდა პუბლიკაცია, რომელშიც რამოდენიმე სხვადასხვა მწერალთან ერთად, მკაცრად იყო გაკრიტიკებული ლადო ასათიანი. „კრიტიკოსები" პოეტს „პოლიტიკური შეცდომების" გამოსწორებისაკენ მოუწოდებდნენ, ურჩევდნენ, თავი დაენებებინა „მავნე ლაყბობისათვის". ასეთი გამოხდომები მძიმე შთაბეჭდილებას ახდენდა ახალგაზრდა პოეტზე; მის გარშემო ატეხილი აჟიოტაჟით გამოწვეული გულისტკივილი კარგად ჩანს პოეტის ჩანაწერებში, პირად წერილებში, თანამედროვეთა მოგონებებში.

დედის დაპატიმრების შემდეგ ლადო ასათიანი ინსტიტუტიდან გარიცხეს. ოფიციალური მიზეზი ასეთი იყო: „კონტრევოლუციური ლაყბობა". ასეთი ბრალდება 1937-38 წლებში, რეპრესიების დროს, გაწირვის ტოლფასი იყო და, ბუნებრივია, ამ ფაქტმაც ძლიერ იმოქმედა პოეტზე.

ამგვარი ბრალდებით „დაღდასმული" ლადო ამაოდ დადიოდა დაწესებულებიდან დაწესებულებაში სამუშოს საძიებლად, მაგრამ მატერიალურ სიდუხჭირეში ჩავარდნილ „მტრის შვილს" ხელს არავინ უმართავდა.

1938 წლიდან მდგომარეობა რამდენადმე შეიცვალა, რეპრესიების ტალღამ თითქოს გადაიარა. 1938 წლის 29 მარტს კი საქალაქო კომიტეტის დადგენილებით ლადო ასათიანი ინსტიტუტში აღადგინეს.

ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ, 1938 წლის ზაფხულიდან, ლადო ასათიანი თბილისში გადმოვიდა საცხოვრებლად, თანამშომლობდა ჟურნალ „ჩვენი თაობის" რედაქციასთან. მისი ნაწარმოებები ქვეყნდებოდა „ახალგაზრდა კომუნისტში", „მნათობში", „ლიტერატურულ გაზეთში", „პიონერში" და სხვ.

1938-39 წლებში პოეტი მუშაობდა გაზეთ „ნორჩ ლენინელში", აქვეყნებდა ლექსებს, ნარკვევებს, ლიტერატურულ წერილებს. სტატიები მიუძღვნა ნიკოლოზ ბარათაშვილის, ვანო სარაჯიშვილის, შიო მღვიმელის, უოლტერ სკოტის, ჟორჟ სანდის და სხვათა შემოქმედებას.

პატრიოტული განწყობილება პოეტის სიცოცხლეში მკაცრი კრიტიკის საგანი გახდა. ლადო ასათიანს ნაციონალისტობა დასწამეს, არაჯანსაღი განწყობილების გავრცელებას უკიჟინებდნენ, იდეური თვალსაზრისით უწუნებდნენ პატრიოტულ ლექსებს.

1939 წელს ლადო ასათიანი ჯარში გაიწვიეს, მაგრამ ავადმყოფობის გამო თბილისში დააბრუნეს. იგი ტუბერკულიოზით იყო დაავადებული, არაერთი თვე გაატარა აბასთუმანში, მაგრამ ვერ განიკურნა.

ლადო ასათიანი გარდაიცვალა 1943 წელს სრულიად ახალგაზრდა, 26 წლისა, ისე რომ სიცოცხლეში თავისი წიგნის გამოცემით მონიჭებული სიხარული არ უგრძვნია. იგი ვაკის სასაფლაოზე დაკრძალეს. 25 წლის შემდეგ, 1968 წელს პოეტი გადმოასვენეს დიდუბის მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.

ლექსები

ფშავური ბალადა
ვაჟა-ფშაველას

გადმოჰყვა ღამით ღრუბლების ბურანს
უზარმაზარი მხარ-ბეჭის რხევით,
დაეცა ზღაპრულ დევების ბუნაგს
შავნაბდიანი ცალთვალა დევი.
შეაზანზარა კლდეთა კედელი,
დაატრიალა გრიგალი ქართა,
როგორც ხევსური რკინისმკვნეტელი
დადგა დევების ბუნაგის კართან.
და რა იხილა მან დევის ქალი,
შედრკა, ათრთოლდა, ხმალზე შეჰფიცა:
- მიყვარხარ, როგორც ჩემი ჩარგალი
და საქართველოს მხურვალე მიწა!
შესცინა დევის წუნია ქალმა
ბროლივით თეთრი კბილების ეშხით,
დასწვა ვაჟკაცი ტრფიალის ალმა,
ქალი კი გაჰქრა ბუნაგის ბნელში.
და როს ფრანგულის გაისმა ჩქამი,
წამს აღრიალდა დევთა ლაშქარი:
ვინ გვესტუმრაო ამ წკვარამ ღამით,
ვინ შემოლეწა ბუნაგის კარი?
- ეს მე ვარ, ვაჟა, ცალთვალა გმირი, -
შესძახა, შესძრა, თან შეერკინა,
და როცა მორჩა, გაღუნა კბილით
მამაპაპური ფრანგულის რკინა.
- შევქმნილვარ ხელად, გავჭრილვარ ველად,
დამირბევია ღამე წკვარამი,
მო, დევის ქალო, მო, ჩემო ყველავ,
მო, გამიქარვე გულის ვარამი.
მიეჭრა ხელი გავსებულ მთვარეს,
შემოახვია მინდიას მხრები…
ჩახედა ქალის ამღვრეულ თვალებს,
აიტაცა და გადასჭრა ხევი.
გამოედევნენ დევი მდევრები,
კვლავ დატრიალდა შუბი და ფარი,
დალეწა ხმლები და სატევრები,
კვლავ აიტაცა ტაიჭზე ქალი.
გადინადირა ბნელი ტევრები
და სიხარულის ზათქით და ზარით
ღამეს უტევდნენ ღამისმთევლები,
როცა შეაღო ჩარგალის კარი
მამაპაპური სიმღერის ძალით:
„- მაყრებად მყვანან არწივნი,
ქალის ძმობილი ქარია,
მოვდივარ, მომყავს ყველაი
და ამად გამიხარია,
მომყავს დედალი ხოხობი
დევის პირბადრი ქალია„
აი ჩარგალიც, სანთლები ჩანან…
შრიალებს ტყე და ფარფატებს ქარი,
შემოეგება ვაჟას ბაჩანა
ჩონგურით ბებერ მუხასთან მდგარი.
და როს გამოჩნდა ბრძენი მისანი…
წუთით გაიხსნა ბუნების კარი
და ახმაურდა არაგვის წყალი,
როგორც ფშაველას ლექსების პწკარი.
უეცრად მოსწყდა ბედაურს მგოსნის
ტანი და ქალი მუხასთან დასვა,
გადაეხვია დაღალა კოცნით
და წყაროს წყალი პეშვებით ასვა.
თვითონაც მოჰკლა უმალ წყურვილი
და დადგა ბებერ მუხასთან, ზევით,
შავ ჩაბალახით პირშებურვილი
შავნაბდიანი ცალთვალა დევი.
რა ჟამი იყო, რა გაზაფხული,
რა სიყვარულით განუკურნელი,
იწვოდა გული, ღვიოდა ხნული,
და იდგა ნახნავ მიწის სურნელი.
უხურდა ვაჟკაცს ალალი გული,
ისევ მოუნდა შებმა და რკენა,
შეატრიალა ცაში ფრანგული,
მაგრამ მოესმა ყვავილთა ენა:
- დასცხრი, მგოსანო, ნუ ღელავ შენა!
შედრკა, აკოცა ყვავილებს გაშლილს,
ჩააგო ხმალი აღერებული
და გაეხვია ნახვავ მიწაში
საყვარლის ტრფობით გახელებული.

1938